Kontakt

Dokumentacja techniczna maszyny

Dokumentacja techniczna maszyny jest wymagana przez dyrektywę maszynową 2006/42/WE. W związku z tym producent przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub użytku oraz nadaniem oznaczenia CE jest zobowiązany do sporządzenia dokumentacji technicznej zgodnie z załącznikiem numer VII ww. dyrektywy.

W artykule opiszemy, co dokładnie powinna zawierać dokumentacja techniczna maszyny.

Wymagania ogólne

Głównym celem dokumentacji technicznej jest ułatwienie producentom pokazanie zgodności maszyn z danym wymaganiami zasadniczymi oraz szczegółowymi. W razie kontroli przez organy nadzoru rynku na podstawie dokumentacji mogą stwierdzić, czy maszyna spełnia wymagania bezpieczeństwa.

Pierwsze zapisy z załącznika VII mówią o konieczności posiadania dokumentów dotyczących projektu, sposobu wytwarzania oraz eksploatacji maszyny w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa.

Ważna kwestia dotyczy języka oraz czasu przechowywania dokumentacji technicznej. Wymagane jest, aby dokumentacja była sporządzona w jednym z języków urzędowych Unii Europejskiej. Zatem dokumentacją wewnętrzną może być np. w języku polskim, angielskim, niemieckim czy francuskim. Dokumentacja wewnętrzną nie jest przekazywana do klientów, tylko na żądanie organom nadzoru rynku, np. Państwowej Inspekcji Pracy. Do klientów producent przekazuje tylko instrukcję obsługi, deklarację zgodności oraz tabliczkę znamionową ze znakiem CE – w języku kraju, gdzie maszyna jest wprowadzana do obrotu.

Kolejnym wymaganiem odnośnie spraw formalnych dokumentacji jest jej przechowywanie. Dyrektywa wymaga przechowywać dokumentację przez okres 10 lat od daty wprowadzenia ostatniej sztuki na rynek. Oznacza to, że nawet w przypadku już nie sprzedawanych maszyn powinniśmy archiwizować dokumentację maszyny.

Wymagane dokumenty

W spisie przedstawimy Państwu wymagane dokumenty. Niektóre z nich, te bardziej rozbudowane i problematyczne opiszemy w osobnym artykule. Zatem, w skład dokumentacji muszą się pojawić:

Opis ogólny maszyny;

Rysunek zestawieniowy maszyny;

Schematy obwodów sterownia;

Ocena ryzyka oraz wykaz wymagań zasadniczych;

Zastosowane normy oraz inne specyfikacje techniczne;

Sprawozdania techniczne oraz wyniki badań, przeprowadzone przez producenta lub jednostkę badawczą;

Instrukcja obsługi maszyny;

W niektórych przypadkach deklarację włączenia maszyny nieukończonej oraz instrukcję do niej;

Deklaracje zgodności urządzeń wchodzących w skład maszyny;

Deklaracja zgodności maszyny;

Dla produkcji seryjnej procedury wewnątrzzakładowej pozwalające na produkcję powtarzalnych maszyn.

W kolejnej części artykułu postaramy się wyjaśnić poszczególne pozycje zawarte w wymaganiach. Omówienie dokumentów tj. instrukcja obsługi, deklaracja zgodności czy ocena ryzyka przedstawimy w osobnych artykułach.

Wyjaśnienia dotyczące dokumentów

Opis ogólny

Pierwsze wymaganie dotyczące opisu ogólnego maszyny musi umożliwić organom nadzoru rynku zrozumienie zasady działania, budowy oraz przeznaczenia maszyny. Jest to jeden z pierwszych dokumentów, z którymi zapoznaje się jednostka. Należy zaznaczyć, że dokumentację możemy tworzyć dla całego typoszeregu, dlatego ważne jest opisanie różnic pomiędzy poszczególnymi modelami.

Rysunki i schematy

Rysunki techniczne oraz schematy są wymagane w takim stopniu, aby można było udowodnić spełnienie wymagań bezpieczeństwa. Według dyrektywy 2006/42/WE należy posiadać rysunek zestawieniowy. Nie ma obowiązku posiadania szczegółowych rysunków oraz innych szczególnych uwag o podzespołach zamontowanych w maszynie, pod warunkiem, że takie informacje nie są potrzebne do sprawdzania zgodności z wymaganiami zasadniczymi i szczegółowymi. W dokumentacji muszą znaleźć się wszystkie schematy instalacji zamontowanych w maszynie. Dotyczy to schematu elektrycznego, pneumatycznego czy hydraulicznego.

Ocenę ryzyka

Ocenę ryzyka opiszemy w osobnym artykule ze względu na bardzo szeroki temat. W skrócie producent maszyny musi przeprowadzić proces oceny ryzyka w celu sprawdzenia, czy spełniona są wszystkie wymagania bezpieczeństwa zgodnie z aktualnymi normami. Ocena ryzyka opiera się na tzw. triadzie bezpieczeństwa, czyli na początku maszynę robimy bezpieczną „konstrukcyjne”, następnie wdrażając środki techniczne, a jeżeli nie jest to możliwe, to informujemy użytkownika o ryzyku w postaci piktogramów, szkoleń oraz w instrukcji obsługi.

Normy i specyfikacje techniczne

W ocenie ryzyka lub osobnym dokumencie należy zawrzeć normy, najlepiej zharmonizowane lub inne specyfikacje techniczne, które były brane podczas oceny. Normy zharmonizowane pozwalają na domniemanie zgodności maszyny z wymaganiami bezpieczeństwa, dlatego znacznie ułatwiają przeprowadzenie oceny ryzyka. To producent sam we własnym zakresie przeprowadza dobór norm.

Instrukcja obsługi

Jednym z niewielu dokumentów, które przekazywane są klientom to instrukcji obsługi. Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE nakłada na producenta bardzo dużo wymagań dotyczących zapisów, które przedstawione są w załączniku I pkt. 1.7.4.2. Do tego dochodzą wymagane zapisy z norm zharmonizowanych. Dokładny opis wymagań co do instrukcji obsługi opiszemy w osobnym artykule.

Badania i obliczenia

Ważną kwestią dokumentacji są sprawozdania potwierdzające spełnienie poszczególnych wymagań. W tym celu sporządza się protokoły i raporty. Przykładami takich protokołów mogą być pomiary hałasu, pomiary elektryczne, pomiary dobiegu czy testy wytrzymałościowe. Również dokumentujemy obliczenia potwierdzające spełnienie zapisów z danych norm, np. z EN ISO 13855, która mówi o umiejscowieniu wyposażenia ochronnego ze względu na prędkości zbliżania części ciała człowieka.

Dokumentacja komponentów

Częścią dokumentacji technicznej maszyny są deklaracje i instrukcje urządzeń wchodzących w jej skład. Często jest to długa i żmudna praca. Spowodowane jest to tym, że duża część dostawców nie posiada takich deklaracji. Wtedy najczęściej jeszcze na etapie projektowania maszyny szukamy innego kontrahenta lub czekamy na dostarczenie brakujących dokumentów. Ważne jest, aby stosować pewne komponenty, spełniające swoje wymagania prawne, np. dyrektywę EMC 2014/30/UE.

Deklaracja zgodności

Po skompletowaniu całej dokumentacji oraz dostosowaniu maszyny do wymagań bezpieczeństwa producent tworzy i podpisuje deklarację zgodności oraz nanosi oznaczenie CE. Jest to dokument poświadczający spełnienie wszystkich wymagań stawianych przez Dyrektywy Nowego Podejścia. Deklarację zawsze podpisuje producent lub jego upoważniony przedstawiciel, nikt inny nie może wystawić deklaracji zgodności. Musimy rozróżnić certyfikat od deklaracji – certyfikaty są wystawiane przez jednostki badacze po przeprowadzaniu badań na zgodność, np. z normą EN 60204-1, natomiast deklarację zgodności wystawia producent po przejściu procedury oceny zgodności. Treść deklaracji zgodności przedstawiona jest w załączniku II do dyrektywy maszynowej.

Procedury przy produkcji seryjnej

Maszyn produkowane seryjnie muszą posiadać dokumentację techniczną gwarantującą, że każda kolejna sztuka maszyny zostanie wyprodukowana w takiej samej formie, jak maszyna, która przeszła proces oceny zgodności. Przykładem takich środków jest:

  • Wdrożenie procedur produkcyjnych;
  • Wdrożenie kontroli dostaw komponentów;
  • Wdrożenie kart kontroli;
  • Wdrożenie kontroli u podwykonawców;

Często w tym celu stosuje się system zarządzania jakością ISO 9001, jednak nie jest on wymagany przez dyrektywę maszynową.

Podsumowanie

Producent maszyny do stworzeniu dokumentacji technicznej powinien powołać zespół składający się z konstruktora, automatyka i innych osób zaangażowanych w projekt. Każda tych osób powinna mieć przypisane zadanie dotyczące swojego zakresu, np. konstruktor powinien zrobić rysunki techniczne a automatyk schematy obwodów sterowania.

Jedna osoba powinna być odpowiedzialna za sprawdzenie i skompletowanie całej dokumentacji. Przy takiej ilości dokumentów i złożoności projektu pomoc całego zespołu jest niezmiernie istotna.

W razie potrzeby pomocy z dokumentacją zapraszamy do kontaktu.

Zacznij z nami współpracę

Skontaktuj się i dopasuj ofertę do swoich potrzeb

KONTAKT